JAKINTZA FILOSOFIKOA

ZER DA GALDETZEA

Galdetzea beste bati edo norberak bere buruari zalantza bat adieraztea da, hori erraz eta azkar ulertzen da. Batzuetan bestearengandik erantzuna jaso daiteke. Beste batzuetan ez, eta kasu horretan bestea ere zalantzarekin geratuko da. Galdera mota asko daude, baina, hasierako hurbilketa batean, galdera sortzaileak eta galdera ez-sortzaileak bereiz ditzakegu. Azken horiek informazioari buruzkoak dira, bai aurkitzeko, bai hitz-erdika transmititzeko; galdera sortzaileak batez ere jarrera bati buruzkoak dira (beste kontu bat da jarrera horrek informazioa sor dezakeela). Galdera sortzailea, galdera bertara baino gehiago, sortzen duen prozesura bideratuta dago. Galdera orok bezala, ikerketaren eta erantzunaren esparrua markatzen du. Adibidez, jolaseko indarkeria ikertzen ari gara, eta norbaitek galdetzen du "zein espaziotan gertatzen da maizago jolasa bortitz bihurtzea?", galdera horrek esparru jakin batean biltzen ditu ahaleginak. Hala ere, galdera sortzaileak efektu hori minimizatzeko joera du, ikuspuntu desberdinetara zabaltzeko. Horrela, adibide berarekin jarraituz gero, are galdera irekiagoa "zer da jolastea?" izan liteke. Galdera hori itxiko duen erantzunik ez da egongo; izan ere, berehala iritsiko gara ulerkeren aniztasunera. Horien artean, jolastea "jarduera serio bat (aita eta amarena egiten jolastea edo medikuarena egiten) modu lasaian imitatzea", "Manipulatzea (norbaitekin jolastea)", "Araututako jarduera bat praktikatzea eta helburu batekin (partxisean jolastea, futbolean jolastea)" izan daiteke. Interesgarria izango zen galdera sortzaileekin lan egitea. Galdera horietako asko ikerketa garatuko den jokalekua markatzeko. Hala ere, une erabakigarria galdera filosofikoa sortzen denean gertatzen da. Galdera filosofikoak badu berezitasun bat: denak berdintzen ditu, erantzun bakarra ez duen arazo gisa sortzen baita. Horrela, adibidez, aurrekotik honako hau planteatzera hel gaitezke: "Zer da jolas bat?", eta galdera hori ikerketa-komunitateko kide guztiei arazo gisa aurkeztea, pertsonalki eragiten dion arazo gisa, norberaren arazoak konpontzeko garrantzitsua dena. Horrela galdetzen duena prest egongo da beste ikuspegi batzuk aztertzeko eta horien ondorioak eta beste arazo batzuekin dituzten loturak ikertzen saiatuko da.